TİTREŞİM TESTİ

MIL-STD-810, Amerikan Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilen ve askeri standartlara uygun ürünlerin çevresel koşullara dayanıklılığını ölçmek için kullanılan bir test standardıdır. Bu standart, ürünlerin zorlu çevre koşullarında (titreşim, sıcaklık, nem, şok vb.) performansını değerlendirmeyi amaçlar. Özellikle titreşim testi, standartta önemli bir yer tutar ve ürünlerin dinamik mekanik dayanıklılığını ölçmek için gerçekleştirilir.

Titreşim Testinin Amacı

Titreşim testi, ürünün taşıma, operasyon veya çevresel etkiler sırasında karşılaşacağı titreşimli ortam koşullarına dayanıklılığını değerlendirir. Bu testler sayesinde ürünün tasarım zayıflıkları tespit edilerek güvenilirliği artırılır. Örneğin:

• Taşıma sırasında oluşabilecek titreşimler (araç, uçak, gemi veya tren).
• Operasyonel titreşimler (makine titreşimleri, motor çalışması).
• Çevresel titreşimler (depremler, rüzgar etkileri).

Test Süreci ve Aşamaları

1. Test Prosedürü ve Standart Seçimi: Titreşim testi için MIL-STD-810 standardında, özellikle Metot 514.8 kullanılır. Bu metot, farklı kullanım senaryolarına uygun titreşim profilleri sunar. Testin hedefleri, ürünün kullanılacağı ortam şartlarına göre belirlenir:

   • Taşıma titreşimleri (kamyon, uçak veya helikopterle nakliye).
   • Operasyonel titreşimler (sürekli mekanik stres altında çalışma).

2. Test Cihazlarının Hazırlığı:

   • Titreşim tablası (shaker): Titreşimleri oluşturur. Tablanın hareketi tek eksenli (X, Y veya Z yönünde) veya çok eksenli olabilir.
   • Kontrol sistemi: Titreşim profillerini oluşturur ve geri bildirim alır.
   • Hızlandırıcılar (accelerometers): Numunenin maruz kaldığı titreşim seviyesini ölçer.

3. Titreşim Profilleri:

   • Sinüs Titreşim (Sine Vibration): Belirli bir frekansta sürekli tekrarlanan titreşim.
   • Rastgele Titreşim (Random Vibration): Rastgele frekans ve genlik değerlerine sahip titreşim. Gerçek dünya koşullarını simüle etmek için kullanılır.
   • Şok Spektrumu: Aniden oluşan ve yüksek genlikli titreşimleri temsil eden test.

4. Test Prosedürleri: Test sırasında genellikle şu parametreler kullanılır:

   • Frekans aralığı: 5 Hz - 500 Hz (veya hedef senaryoya göre daha geniş aralık).
   • G kuvveti (ivme): Kullanım şartlarına bağlı olarak 0.5 g’den 10 g’ye kadar çıkabilir.
   • Test süresi: Saatler veya ürün kullanım ömrünü simüle edecek şekilde günler.

Test Ortamları

MIL-STD-810 titreşim testi, belirli senaryoları simüle etmek için tasarlanmıştır:

1. Operasyonel Titreşimler: Ürün çalışırken oluşabilecek titreşimler. Örneğin, bir elektronik cihazın motorlu bir taşıt içinde kullanımı sırasında oluşan titreşim.
2. Taşıma Koşulları: Taşınan ürünlerin araçlardan kaynaklanan titreşimlere maruz kalması. Örneğin, bir askeri ekipmanın kargo taşımacılığı sırasında dayanıklılığının test edilmesi.

Sonuçların Değerlendirilmesi

Test sırasında toplanan veriler, ürünün belirlenen titreşim profiline dayanıp dayanmadığını belirlemek için analiz edilir. Başlıca incelenen faktörler:

• Ürün yapısında deformasyon, çatlama veya kopma.
• Elektronik komponentlerde bağlantı hatası veya performans düşüşü.
• Mekanik aşınma ve yıpranma.
• İşlevsel performans kayıpları.

Testin Ürün Tasarımı ve İyileştirmedeki Rolü

Titreşim testi, ürün tasarımını daha dayanıklı hale getirmek için kritik bilgiler sağlar. Testler sonucunda:

• Ürünün zayıf noktaları tespit edilir ve gerekli tasarım değişiklikleri yapılır.
• Müşteri güvenilirliği artırılır ve olası saha arızaları minimuma indirilir.
• Ürünün yaşam döngüsü boyunca daha iyi performans göstermesi sağlanır.

Hangi Sektörlerde Kullanılır?

MIL-STD-810 titreşim testi, sadece askeri ürünler için değil, aynı zamanda sivil sektörler için de uygulanır:

• Havacılık ve uzay endüstrisi
• Otomotiv sektörü
• Savunma sanayi
• Tüketici elektroniği (ör. akıllı telefonlar)
• Ağır sanayi ve enerji sektörü

Sonuç

MIL-STD-810 titreşim testi, ürünlerin gerçek dünyada karşılaşabilecekleri zorlu koşullara dayanıklılığını test etmek için önemli bir standarttır. Bu test sayesinde, ürünler daha güvenilir, dayanıklı ve kullanıcı dostu hale gelir. Mühendisler ve üreticiler için bu standart, yalnızca bir test protokolü değil, aynı zamanda kaliteyi artırmanın bir yoludur.